Dış Ticaret Neden Gereklidir?

Neden gerekli? Doğal kaynakları düşünelim örneğin. Eğer petrolünüz yoksa bunu ithal etmek zorundasınız. Veya onun yerine geçebilecek bir enerji kaynağı bulmalısınız. Ülkenizde olmayan veya yeterli gelmeyen mineralleri, madenleri; benzer şekilde, ülke ikliminizin yetişmesine imkân vermediği tarım ürünlerini ihtiyaç halinde ithal etmek durumundasınız. Yani dış ticaret bu bakımdan bir gereklilik, bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sadece gerekli değil. Dış ticaret aynı zamanda verimlidir de. Neden verimli peki? İşte tam burada, ilk defa İngiliz iktisatçı David Ricardo tarafından geliştirilen karşılaştırmalı üstünlük (comparative advantage) teorisine değinmek yerinde olacaktır. Karşılaştırmalı üstünlük teorisi belli ürünlerin üretiminde uzmanlaşmış ülkelerin birbirleri ile olan serbest ticaretinden her iki tarafın da kazançlı çıkacağı öngörüsünü taşır.

David Ricardo'yu takip ederek, dünya ekonomisinin iki ülkeden ibaret olduğunu farzedelim: Portekiz ve İngiltere. İki ülke de kumaş ve şarap üretiyor. Portekiz şarap ve kumaş üretiminde daha verimli, özellikle de şarap üretiminde. İngiltere'den daha düşük maliyetlerle bunu yapabiliyor. Bu teoriye göre, eğer Portekiz şarap üretiminde, İngiltere de kumaş üretiminde uzmanlaşırsa her iki ülke de daha fazla üretim gerçekleştirecek ve birbirleri ile olan ticarette her ikisi de karlı çıkacaktır.

Öyle görünüyor ki, dünya döndüğü müddetçe dış ticaret de önemini koruyacak; somut ve sağlam bir iş ve meslek olarak her zaman var olacak. Bir bakıma, hiçbir zaman ölmeyecek, hiçbir zaman değerini yitirmeyecek bir iş ve meslekten bahsediyoruz.