FCA Teslim Şekli

Incoterms kurallarından Ex Works (EXW) teslim şeklini bir önceki yazımızda açıklamıştık. Orada da değindiğimiz üzere, ICC Ex Works (EXW) kuralını iç ticaret şimdi izah edeceğimiz Free Carrier (FCA) kuralını ise uluslararası ticaret için daha uygun görmektedir. Buna karşın, tecrübelerimden hareketle söyleyebilirim ki, dış ticarette Free Carrier (FCA) Ex Works'e (EXW) nazaran kullanımına daha az rastlanan, yani alıcılar ve satıcılar tarafından daha az tercih edilen bir teslim şeklidir.

Şimdi bu tarih itibariyle ICC'nin en son Incoterms versiyonu olan Incoterms 2010 kurallarına göre Free Carrier (FCA) teslimin ne olduğunu açıklayalım ve bazı önemli noktalar üzerinde duralım.

ICC, Incoterms 2010 kurallarını tüm taşıma biçimlerine uyan ile denizyolu ve iç suyolu taşıma biçimlerine uyan olmak üzere iki grup altında organize etmiştir. Buradaki maksat muhtemeldir ki, daha iyi anlamaya imkân vermek yanında, deniz yolu taşıma biçiminin farklı pratikler taşıdığını vurgulamaktır. Birinci grupta yer alan FCA hangi taşıma biçiminin seçildiğine bakılmaksızın kullanılabilecek bir teslim şeklidir.

Kısaca FCA olarak ifade edilen "Free Carrier" kuralı, satıcının ticarete konu olan ürünleri kendi tesislerinde veya mutabık kalınan başka bir yerde alıcı tarafından atanmış nakliyeciye veya kişiye teslim etmesidir. FCA teslim satıcının ürünlerin gümrük ihracat çıkış işlemlerini de yapmasını ve bununla ilgili tüm risk ve masrafları üstlenmesini gerektirir.

Incoterms 2010'a göre, satıcı mutabık kalınan yerde mutabık kalının tarihte ve mutabık kalınan süre içerisinde alıcının atadığı nakliyeciye veya kişiye ürünleri teslim etmelidir.
a) Mutabık kalınan yer satıcının tesisi ise, alıcının nakliye aracına ürünler yüklendiğinde;
b) Başka bir yer olması durumunda, ürünler satıcının aracı üzerinde boşaltmaya ve alıcının atadığı nakliyecinin veya kişinin alımına hazır edildiğinde;
satıcı teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş kabul edilir.

Dış ticaret pratiklerinde EXW denildiğinde teslim yeri olarak satıcının fabrikası/deposu/tesisi anlaşılır; teslim yerinin neresi olacağı satıcının inisiyatifindedir. ICC burada bile teslim yeri içerisindeki teslim noktasının mutlaka açık bir şekilde taraflarca belirtilmesini tavsiye eder. Çünkü burası teslimin gerçekleştiği ve risklerin el değiştirdiği bir noktadır. Dikkate alınmaması EXW'de belki problem yaratmayacak bu önemli tavsiyenin FCA için mutlaka uygulanması gerekiyor.

EXW'e aslında çok benzer ve yakın bir teslim şekli olmasına rağmen FCA'da ICC teslim noktasının tespit edilmesini satıcının değil alıcının inisiyatifine bırakmıştır. Buna göre alıcı teslim yeri içerisindeki teslim noktasını satıcıya bildirmekle yükümlüdür (B7). Bu pratikte nakliyecisi aracılığıyla kullanacağı bir inisiyatif olacaktır elbette. Alıcının böyle bir bildirimde bulunmaması durumunda ancak, satıcı istediği bir noktayı teslim yeri olarak seçebilir.

İhracatçı penceresinden baktığımızda, eğer isteğiniz EXW'deki gibi deponuzdan bir teslimat yapmak ise satış sözleşmenizde veya teklif evrakınızda "FCA Izmir the Incoterms 2010 rules" demeniz yeterli olmayacaktır. O zaman İzmir içerisindeki herhangi bir teslim noktasını alıcının atadığı nakliyecinin belirlemesine kapı açmış olacaksınız. Bunu problem etmeseniz bile, FCA Incoterms kuralını kullanırken teslim adresini, hatta kimi durumlarda o adres içerisindeki teslim noktasını dahi, sözleşmenizde veya teklif evrakınızda yazmak en doğrusudur. Kısacası, tarafların ürünlerin nakliyeciye teslim edileceği yeri açık bir şekilde belirtmeleri ve üzerinde anlaşmış olmaları gerekiyor.

Dış Ticaret Net Blog'da dış ticaretin çeşitli konularını yazmaya ve tartışmaya devam edeceğiz. Yeni gönderilerden haberdar kalmak için Blog'a abone olabilir veya Network'e kayıt olup aramıza katılabilirsiniz. Ayrıca, yazı ile ilgili soru ve yorumlarınızı aşağıdaki formu kullanarak bizimle paylaşabilirsiniz.

Referanslar
- International Chamber of Commerce. Incoterms 2010 – ICC rules for the use of domestic and international trade terms, ICC Publications, 2010
- Jan Ramberg. ICC Guide to Incoterms 2010, ICC Publications, 2011.