FCA Teslim Şekli
Incoterms kurallarından Ex Works (EXW) teslim şeklini bir önceki yazımızda açıklamıştık. Orada da değindiğimiz üzere, ICC Ex Works (EXW) kuralını iç ticaret şimdi izah edeceğimiz Free Carrier (FCA) kuralını ise uluslararası ticaret için daha uygun görmektedir. Buna karşın, tecrübelerimden hareketle rahatlıkla söyleyebilirim ki, dış ticarette Free Carrier (FCA) Ex Works'e (EXW) nazaran kullanımına daha az rastlanan, yani alıcılar ve satıcılar tarafından daha az tercih edilen bir teslim şekli olmuştur.
Şimdi bu tarih itibariyle ICC'nin en son Incoterms versiyonu olan Incoterms 2020 kurallarına göre FCA (Free Carrier - Taşıcıya Masrafsız) teslimin ne olduğunu açıklayalım ve bazı önemli noktalar üzerinde duralım.FCA Teslim Nedir?
Teslim ve Risk Transferi
Kısaca FCA olarak ifade edilen "Free Carrier" (Taşıyıcıya Masrafsız) kuralı, satıcının ticarete konu olan ürünleri
(Opsiyon A) kendi tesislerinde alıcı tarafından ayarlanmış nakliye aracına yüklenmiş bir şekilde
veya(Opsiyon B) mutabık kalınan başka bir yerde alıcı tarafından atanmış nakliyeciye veya kişiye araç üzerinde
teslim etmesi veya bu şekilde teslim edilmiş ürünleri tedarik etmesi anlamına gelir.
Satıcının Teslim Yükümlülüğü
Incoterms 2020'ye göre, satıcı belirlenen yerde, mutabık kalınan tarihte veya mutabık kalınan süre içerisinde (B10/b uyarınca) alıcı tarafından bildirilen zamanda veya böyle bir zaman bildirilmemişse, mutabık kalınan süre bitiminde alıcının atadığı nakliyeciye veya kişiye ürünleri teslim etmeli veya bu şekilde teslim edilmiş ürünleri tedarik etmelidir.
a) Belirlenen teslim yeri satıcının tesisi ise, alıcının nakliye aracına ürünler yüklendiğinde;b) Belirlenen teslim yerinin başka bir yer olması durumunda, ürünler satıcının aracı üzerinde boşaltmaya ve alıcının atadığı nakliyecinin veya kişinin alımına hazır edildiğinde, başka bir deyişle onun tasarrufuna bırakıldığında;
satıcı teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş kabul edilir.
Taşıma Biçimi
ICC, Incoterms 2010 kurallarını tüm taşıma biçimlerine uyan ile sadece denizyolu ve iç suyolu taşıma biçimlerine uyan olmak üzere iki grup altında organize etmiştir. Buradaki maksat muhtemeldir ki, daha iyi anlamaya imkân vermek yanında, deniz yolu taşıma biçiminin farklı pratikler taşıdığını vurgulamaktır. Incoterms 2020'de de aynı ayrım gözetilir. Birinci grupta yer alan FCA kuralı hangi taşıma biçiminin seçildiğine bakılmaksızın kullanılabilecek bir teslim şeklidir.
Teslim Yeri veya Kesin Teslim Noktası
Bir FCA satışta sadece belirlenen teslim yerinin, satıcının kendi tesisleri veya başka herhangi bir yer olarak, isimlendirilmesi yeterli olabilmektedir. Bununla birlikte, ICC teslim yeri içerisindeki teslim noktasının da mutlaka açık bir şekilde taraflarca belirtilmesini tavsiye eder. Kesin bir teslim noktası belirtmek taraflara teslimin nerede gerçekleşeceğine, risklerin nerede el değiştireceğine ve hangi masrafların kime ait olduğuna dair açık bir resim verecektir.
Eğer teslim noktası tam olarak belirtilmemişse, bu durumda satıcı "amaca en uygun düşen" noktayı seçme hakkına sahiptir. Satıcının seçtiği bu nokta risklerin ve masrafların satıcıdan alıcıya geçtiği teslim noktası olur.Sözleşmede kesin teslim noktası açık bir şekilde isimlendirilerek belirtilmemişse, bu durumda "amaca en uygun düşen" bu noktayı belirlemek satıcının insiyatifine bırakılmıştır. Teslimin gerçekleşeceği yer içerisinde kesin bir teslim noktası seçmek alıcılar için en iyisidir, der ICC. Maliyet ve risklerin tam olarak nerede, hangi noktada el değiştirdiğini bilmek (özellikle alıcılar açısından) yerinde olacaktır.
Bununla birlikte, ICC FCA Incoterms 2020 kuralının yükümlülük maddelerinde (tıpkı Incoterms 2010'da olduğu gibi), belirtilen teslim yeri içindeki teslim noktasını bildirmeyi esasen alıcının bir yükümlülüğü olarak belirtmiştir (B10/d). "Belirtilmiş teslim yeri içerisinde B10/d uyarınca alıcı tarafından hiçbir spesifik nokta bildirilmemişse eğer", ve "birden fazla müsait nokta var ise" ancak bu durumda satıcı amaca en uygun düşen bir noktayı seçebilir. Yani burada aslında teslim noktasının seçimini FCA kuralı öncelikle alıcıya bırakmıştır.
İhracat/İthalat İşlemleri
FCA teslim satıcının ürünlerin gümrük ihracat çıkış işlemlerini de yapmasını ve bununla ilgili tüm risk ve masrafları üstlenmesini gerektirir. Bununla birlikte satıcının herhangi bir ithalat veya transit gümrük işlemi yapma, herhangi bir ithalat vergisi ödeme veya herhangi bir ithalat gümrük prosedürü uygulama yükümlülüğü yoktur.
FCA Satışlarda Yükleme Kaydı İçeren Konşimento
Genellikle, akreditif gibi, bankaların aracı olduğu ödeme yöntemleri gereği veya alıcıların talebi doğrultusunda, satıcılar bazen yükleme (on-board) kaydı içeren konşimentoya ihtiyaç duyabilirler. Böyle bir durum söz konusu olduğunda, ilk defa FCA Incoterms 2020 şöyle bir tercihi yöntem sunulur: Eğer taraflar satış sözleşmelerinde mutabık kalmışlar ise, alıcı nakliyecisine satıcıya verilmek üzere yükleme (on-board) kaydı içeren bir konşimento düzenlemesi talimatını vermelidir. Bu olduğunda, yani masraf ve riski alıcıya ait yükleme kaydı taşıyan konşimento nakliyeci tarafından satıcıya düzenlendiğinde, satıcı bu belgeyi alıcıya göndermelidir, ki böylece alıcı ürünleri nakliyeciden teslim alabilsin.
Sözleşmelerde Kullanımı
FCA teslim şeklinin satış sözleşmelerinde, teklif formunda, proforma fatura ve fatura gibi evraklarda şu şekilde kullanılması uygun olur:
FCA (belirlenen teslim yerini ekleyin) Incoterms 2020
Örneğin: FCA Bilgehan Mah. Aziz Sok. No: 15 34666 Kartal Istanbul Incoterms 2020
Bitirirken
Referanslar
- International Chamber of Commerce. Incoterms 2010 – ICC rules for the use of domestic and international trade terms, ICC Publications, 2010
- Jan Ramberg. ICC Guide to Incoterms 2010, ICC Publications, 2011.
Yazar hakkında
Kabul ederek, https://disticaretnet.com/ dışındaki bir üçüncü tarafça sağlanan bir hizmete erişeceksiniz.
