​Son bir kaç gün içerisinde, bizim medyamızda pek de yer etmeyen, dünya ticareti için çok büyük önem arz eden, global medyada öne çıkan bir haber, birden bire Amerikan borsasının rahatlamasına neden olmuştur: "US-China trade war on hold" | "ABD-Çin arasındaki ticaret savaşı şu an için beklemeye alınmıştır".

"Güney ve Kuzey Kore'nin Birleşmesi Dünyadaki Dış Ticarete Nasıl Bir Yön Verebilir?" diye sormuştum bir önceki yazımda. Şimdi, uzak doğudaki bu ikinci perdede nasıl bir oyun oynanmaya devam ediliyor? Hadi biraz inceleyelim, Kuzey - Güney Kore görüşmelerinin ardından şu son 2-3 hafta içinde olanları;

Her firmanın ihracat hedefleri farklı olabilir. Bir firma için, bir birim ürün "değeri" yüksek olurken, diğerleri için "değer" anlamında daha fazla satmak ancak amaçlarına uyabilir. Dış Ticaret kavramı düşünüldüğü zaman bu çok daha değişik bir anlam içerebilir. Karşınızda nede olsa bütün Dünya pazarı var. Olayı biraz daha karıştıralım, sektör olarak mukayese yapalım. Gerçekten ne kadar doğru bir yaklaşım olabilir ki? Birkaçınızı duyar gibiyim, arkadaş bu adam saçmaladı iyicene diye...

Sanki bunu yapan benmişim gibi düşünmeyin. Yapan TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi). Şunu unutmayalım hepimizin bildiği bir gerçeği: "Başarı her zaman öne çıkar, sonra hemen unutulur, ama kayıp oldu mu, kayıplar hiçbir zaman unutulmaz". Ne yazık ki genellikle, kayıplar olduğu vakit, bunların neden olduğundan çok, "güzel arkadaş, ama burada kayıp var", "bu ne olacak" gibi bir yaklaşım gösteren patronlar – yönetici zihniyeti. Benim düşünceme göre, gerçek başarının önünde bulunan en büyük etkenlerdir. Doğru yönetim, kayıpların genel içerisine süspansiyon edilerek, ilerleyen süreçte nedenlerinin neler olduğu tespit edilerek, önüne geçilecek strateji oluşturulması ve oluşan başarının gölgelenmemesi lazım.

​Bugün, bütün sektörlerde bulunan ve ihracat yapmaya çalışan veya yapan firmalar, kişiler, kuruluşlar hatta devletimiz bile değişik yollar ve metotlar kullanmaya çalışır. Kullandıkları bu metotların bir kısmı yolunda giderken, hatta aynı ürün yelpazesi (sektör) içinde başarıyı yakalamış firmalar varken, diğerleri ise başarısızlıkla sonuçlanır. Bu aşamada her bir bireyin ihracatta illa ki başarı yakalayacağı, bununla herkesin beklediği gibi "zengin" olma hayalleri tutmuyor. Günümüzde 2010'dan önce ihracatta belli noktalara gelen firmalar bile "ihracatta" bırakın kar etmeyi, artık zarar ettiklerini ifade etmektedir. Bunların elbette çeşitli politik ve ekonomik nedenleri vardır; Bu nedenlerle başarısız olma yüzdesini düşünürsek sadece %20 ile %30 arasındadır. Esas başarı politik ve/veya ekonomik engeller ortaya çıktığı zaman, uzun zamandır yaptığınız ihracatın bunu süspansiyon edip edemeyeceğidir. Bu süspansiyon oranı ise %70 ile %80 arasındadır. Bunu yapabiliyorsa siz zaten "ihracatınızı" düzgün kurmuş ve diğer etkenler ne olursa olsun devam ediyorsunuzdur.

Sıfırdan, yani fikir aşamasından başlayarak global pazarlarda bir oyuncu olma sürecine değin bir ihracat şirketinin izleyebileceği bazı temel adımları bir yol haritası olarak aşağıda listeliyorum. 23 adımdan oluşan bu listeyi kendinize göre uyarlayıp karşılarına deadline'lar eklemeniz yerinde olur. Böylelikle işinizi, sürecinizi ve nerede olduğunuzu değerlendirebileceğiniz bir ölçek/plan de elde etmiş olursunuz. Her bir proje için oluşturabileceğimiz bu tarz kontrol listelerini bir kutup yıldızı gibi hep yanımızda tutmalıyız.

Online firma rehberleri özellikle KOBİ ölçeğindeki şirketler için pazarlama, reklam, marka bilinirliği sağlama ve tüm bunları da etkili ve verimli bir şekilde, düşük maliyetlerle yapma olanağı sunar. Online firma rehberlerinin firmalar için nasıl bir önem taşıdığına gelin birlikte bakalım.

• Latin Amerikanın en büyük, dünyanın 8. büyük ekonomisi;
  
• Yaklaşık 206 milyon nüfus ile dünya sıralamasında 6. sırada (Haziran 2016 CIA World Factbook verileri);
  
• GSYİH oluşumu: %5.2 tarım, %22.7 sanayi, %72 hizmetler; 
  
• Brezilya'nın başlıca doğal kaynakları: Boksit, altın, demir cevheri, manganez, nikel, fosfatlar, platinyum, kalay, nadir toprak elementleri, uranyum ve petrol; 
  
• Başkent Brasilia; 
  
• Resmi dili Portekizce; 
  
• Para birimi Brezilya reali; 
  
• Şili ve Ekvador dışındaki bütün Latin/Güney Amerika ülkeleri ile sınır komşusu.

1453'de İstanbul'un Türkler tarafından fethi ile sarsılan Batı dünyası yeni arayışlar içine girmişti. Özellikle yeni deniz yollarının bulunması ve yeni coğrafi keşifler ile Avrupa ülkelerinin ufku genişlemeye başlamıştı. Tüm bu hareketlerde ilk ve belki de tek hedef kendi ülkelerinin zenginleşmesi, daha güçlü olması idi. O günün büyük denizci ülkeleri bu harekette başı çekmekteydiler. Portekiz ve Cenevizli gemici ve maceracılar bu işlerde önde gidenlerdi. 1487 yılında Portekizli Barthelemy Diaz'ın Ümit Burnunu keşfi, 1492'de Cenevizli Christophe Colomb'un Amerika'yı keşfi ve 1498'de Vasco da Gama'nın Ümit Burnu üzerinden Hindistan'a ulaşması kritik ve önemli zaman dilimlerine işaret etmekteydi.

​Dış ticaret veya uluslararası ticaret denildiğinde akla çoğunlukla şöyle bir imaj gelir: Paletlere yüklenmiş mobilya, mermer, makine gibi fiziki ürünlerin ya başka bir ülkeye ihracatı yapılıyordur ya da kendi ülkemize ithalatı. Bu sadece kısmen doğru bir imajdır. Çünkü dış ticaret kapsamı içerisinde fiziki ürünler dışında hizmet ve entelektüel ürün ticareti de yer alır. Hatta bazı ülkeler ihracat stratejilerinde bu alanlara özel bir önem verirler. 

Dış ticarete daha geniş bir perspektiften bakabilmek adına, şimdi bu alanlara kısaca bir göz atalım.

​Öncelikle kılık kıyafet tarzı konularında yalnızca erkeklere faydalı olabileceğim, hanımlardan şimdilik özür dilerim ama diğer kısımlar her iki cinsiyet için de geçerli tabi ki. 

Madde madde aşağıda yazılanlara riayet etmek size başarı getirir diye düşünüyorum, ayrıca madde madde yazayım ki her hangi bir madde üzerinde de rahatlıkla tartışabilelim.

​"Şimdi bu da soru mu, Zafer?" diyenleriniz olabilir. Bir bakıma haklısınız. Bugün ihracatın şirketleri için önemini ve gerekliliğini kabul etmeyecek kim var ki? Kime "İhracat yapmalı mı? İhracat önemli mi?" diye sorsak herkes "Evet, elbette!" diye cevap verir. Bununla birlikte, aynı kişilerin eylemlerine yakından baktığımızda, söz ettikleri bu önemi ihracata verdiklerini çoğu zaman göremeyiz. Bunu şu şekilde açıklıyorum: Bazı sorulara anlamadan da doğru cevaplar verebiliyoruz; cevabı biliriz çünkü bize söylenmiştir veya her yerden duyarız ama cevabın niteliğini tam olarak anlamamışızdır. Bir sorunun cevabını bilmek onu anlamak anlamına gelmiyor. Bilmek ve anlamak farklı şeyler; anlamak daha üst bir bilinç düzeyi, bir eylem halidir. Bugün birçok firmanın ihracat yapıyormuş gibi yapması durumu bu şekilde açıklanabilir. Öyle olunca, ihracatın önemini anlamaya yardımcı olur umuduyla her yerde rastlanabilecek bu konuyu bir de ben kendi kelimelerimle yazayım dedim.

​Dünya genelinde ekonomik bir durgunluk söz konusu. Özellikle bazı gelişmekte olan ülke ekonomileri hiç de olumlu sinyaller vermiyor. Adı konmamış global bir ekonomik krizden bahsediliyor. Diğer taraftan, KOBİ'lerimiz ihracat yapamamaktan, uluslararası pazarlarda satış yapacak müşteri bulamamaktan yakınıyor. Peki, bu tabloda günah keçisi kim? KOBİ'lerin ihracat yapamamalarına bir mazeret olarak ekonomik krizi göstermeleri ne kadar doğru? Burada biraz durup berrak bir şekilde düşünmek gerekiyor.

​Bir dış ticaret eğitimi içerisine birçok konuyu dahil etmek mümkündür. Hepsi de önemli olmakla birlikte, taşıdıkları pratik değeri gözeterek bu konular içerisinde bir hiyerarşi yapacak olsaydım "İhracatta Müşteri Bulma Yolları"nı listenin en başına koyardım. "Müşteri bulma" ifadesi sadece "potansiyel bir alıcının tespiti" demek olmayıp "potansiyel bir alıcının dikkatini çekerek onunla bir iletişim başlatmak" olarak anlaşılırsa konunun önemi daha net ortaya çıkacaktır.

​Gümrük müşavirliği mesleğinin konusu, 27.10.1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca gümrük işlemlerinin gümrük müşavirleri ile yürütülmesi maddesine dayanmaktadır. İlgili madde uyarınca firmalar gümrük işlemleri ile ilgili, doğrudan temsil yöntemi ile işlemleri kendisi takip edebileceği gibi, dolaylı temsil yoluyla gümrük müşavirleri tarafından ilgili işlemlerin yapılması için yetkilendirme yapabilmektedir.

Uluslararası arenada ürün teslimleri uluslararası ticaret örgütünün belirlemiş olduğu belli kurallara göre organize edilir. Böylelikle ticaretin içerisinde yer alan taraflar sorumluluklarını ve masraf kalemlerini belirgin bir şekilde netleştirmiş olurlar. Bu noktada önemli olan seçilen teslim şeklinin nasıl ve hangi kıstaslara göre belirlendiğidir. Uluslararası ticarette teslim şekillerinin temel kurallarını bildiğinizi farz edelim ve bir adım öteye giderek teslim şeklinin belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken kriterleri inceleyelim.

​Şüphesiz her zaman devlet yetkililerinin ve ihracatçılar meclisi yetkililerinin ihracat hedef ülkelerinin çeşitlendirilmesi gerektiği sözlerini çok duyarız. 

Benim uzmanlık alanım olan Güney Amerika, Orta ve Kuzey Amerika (Meksika) pazarından bahsedeyim. 

Güney Amerika ülkelerinde seyahat ederken Çin'den, Tayvan'dan tutun da, Hindistan, Brezilya'ya kadar çok çeşitli ülkelerin ürünlerinin buralara girdiğini gördüm. Latin Amerika özellikle markalaşma yolunda ilerleyen firmalar için çok büyük bir fırsat ve pazar. Ama tabi bu pazar çoğu açıdan kendi karakteristik özelliklerini taşıyor.

​Günümüzde uluslararası ticaret ile uğrasan birçok küçük ve orta ölçekli işletme uluslararası pazar araştırmasına gerekli önemi vermemektedir. Tam olarak ne olduğunu ve nasıl yapıldığını bilmediklerinden de uluslararası satış ve pazarlamada yanlış kararlar almaktadırlar. Öncelikle bir konuya açıklık getirelim. Sadece uluslararası fuarlara katılmak "pazar araştırması yapmak" demek değildir. Eğer bu amaçla herhangi bir sektörel fuara gidiliyorsa, bu sizi sadece o fuarda rakiplerinizi ve potansiyel müşterilerinizi tanımanıza yardımcı olmaktan öteye götürmez. Uluslararası fuarlara katılma kararı yapılan pazar araştırması sonucu alınan bir karar olmalıdır.

Peki, nedir bu uluslararası pazar araştırması? Nasıl yapılır? Bize nasıl yardımcı olur?