Dış ticarette kullanılan belgeleri kısaca da olsa işlemeye devam ediyoruz.
Latin kökenli "pro forma" sıfatı, özellikle bir doküman için kullanıldığında, "takip edilecek standart metotları sunan, bir şeyin nasıl yapıldığını gösteren" anlamına geliyor. Pro forma kelimesini bu şekilde açıkladığımızda, "pro forma invoice" ("proforma invoice" şeklinde yazımına genellikle daha fazla rastlanıyor) ifadesi daha bir netlik kazanıyor.
Commercial invoice uluslararası ticarette kullanılan bir belgedir. Türkçe'ye ticari fatura olarak tercüme edilir. İngilizce düzenlendiğinden olacak, commercial invoice'a İngilizce fatura denildiğine de şahit olursunuz.
Dış ticaret departmanı bağlı bulunduğu firma içerisinde adeta özerk bir imparatorluk gibidir. Bu imparatorluğun organizasyon yapısına kısaca bir göz atmak yerinde olur diye düşünüyorum.
Departman yapılanması bir sorunun da bir çözümün de parçası olabiliyor. Bu bakımdan firma yetkililerinin üzerinde durması gereken bir konudur. Bu konu kariyerine yeni adım atan taze dış ticaret uzmanları için de önemlidir. Çünkü ne iş yapacaklarının, uzmanlıklarını nasıl kullanacaklarının sınırları kısmen veya tamamen bu yapılanma tarafından çizilir. Piyasadaki mevcut organizasyon yapılanmaları hakkında ne kadar fazla bilgi sahibi olurlarsa daha doğru bir kariyer planlaması yapabilir ve çalışmayı seçecekleri firmaları daha sağlıklı değerlendirebilirler.
Dış ticarette kullanılan teslim şekilleri dendiğinde kastedilen ICC'nin yayınladığı Incoterms kurallarıdır. Bu kurallar alıcı ve satıcının üstlendikleri yükümlülükleri, riskleri ve masrafları paylaştırır. Dahası, uluslararası ticaret yapanlar arasında ortak bir dil oluşturur. Teslim şekli uluslararası ticarette önemli bir sözleşme maddesidir. Daha teklif aşamasında müzakere konusu olur. Fiyat ve operasyonel sorumluluklar tercih edilen teslim şekline bağlı olarak değişir. Teslim şekilleri dış ticaretçilerin bilmeleri gereken başlıca önemli konulardan biridir.
"Hangi teslim şeklini seçmeli?" derken, öncelikle böyle bir lüksümüz var mıdır, buna bakmak gerekiyor. Bazen seçim yapma şansımız olmaz veya son derece sınırlıdır. Her şeyden evvel, bir ticarette teslim şekli de müzakere konularından bir tanesidir ve çoğu durumda eli daha güçlü olan taraf hangi teslim şeklinin kullanılacağını belirler. Tıpkı ödeme şeklini belirleyebildiği gibi. Bununla birlikte, bir tarafın eli ne kadar güçlü olursa olsun, onun seçimini yönlendiren ve sınırlandıran bazı çerçeveler vardır. Bu yazıda, çerçeve diye ifade ettiğim, teslim şekli seçimindeki belli başlı belirleyici unsurlara kısaca değinmeye çalışacağım.
Cost Insurance and Freight (CIF) Incoterms teslim kuralını daha önce işlediğimiz Carriage and Insurance Paid To (CIP) teslim kuralının denizyolu taşımacılıktaki muadili olarak düşünebilirsiniz. Bunu yaparken denizyolu taşımacılığının farklı pratikler taşıyabileceğini akılda tutmak gerekiyor. Denizyolu taşımacılık söz konusu olduğunda, CIF dış ticarette çokça karşımıza çıkacak bir Incoterms teslim şeklidir. Şimdi, Incoterms 2010'a göre Cost Insurance and Freight (CIF) teslim kuralının ne olduğunu açıklayalım.
Free Alongside Ship (FAS) kuralı ile birlikte denizyolu ve iç suyolu taşımacılığında kullanılan teslim şekillerine bir giriş yapmış oluyoruz. Özellikle konteynır ile taşınan ürünler düşünüldüğünde, FAS kullanımına pek rastlamadığımız bir Incoterms kuralıdır. Şimdi Incoterms 2010'ı referans alarak Free Alongside Ship (FAS) kuralını açıklayalım.
Delivered at Place (DAP), tıpkı bir önceki yazıda işlediğimiz Delivered at Terminal (DAT) gibi, Incoterms 2010 içerisinde yeni bir kuraldır. Incoterms 2000'de bir denizyolu terimi olarak kullanılan DES'in yerini almıştır. Bir denizyolu teriminin yerine geçmiş olsa da, Incoterms 2010'da DAP sadece denizyoluna özel bir terim olarak kullanılmaz.
Incoterms 2010 kurallarından Delivered at Terminal (DAT) ile birlikte satıcının daha fazla yükümlülük üstlendiği teslim şekillerine bir nevi giriş yapmış oluyoruz. DAT, Incoterms 2010 içerisinde yeni bir kuraldır. Incoterms 2000'deki bir denizyolu terimi olan DEQ'in yerini almıştır. Her ne kadar bir denizyolu teriminin yerini almış olsa da, Incoterms 2010'da DAT sadece denizyoluna özel bir terim olarak kullanılmaz.
Kadıköy, 34716, İstanbul, Türkiye
